WIA-hervorming schuift door naar volgende regeringscoalitie
Het demissionaire kabinet van VVD, NSC en BBB kan bij gebrek aan financiering geen serieuze stappen meer zetten voor hervorming van de WIA. Dit blijkt uit een Kamerbrief van demissionair minister Van Hijum (SZW). De gedwongen druk op de pauzeknop was al een feit vóór het kabinet viel. Wel maakt deze laatste ontwikkeling het vrijwel zeker dat een volgende regeringscoalitie de beoogde hervorming moet oppakken. Intussen lopen de wachttijden bij UWV fors verder op.
In de Kamerbrief meldt Van Hijum dat de Voorjaarsnota 2025 voor de komende jaren geen budget voor stelselherziening reserveert. Als gevolg daarvan behoort de beoogde vereenvoudigingsslag bij de WIA nu niet tot de mogelijkheden, schrijft de demissionaire bewindsman. De onderhandelaars van de coalitie hebben wel geld vrijgemaakt om gemaakte fouten te herstellen en eerste stappen te zetten om de druk op het stelsel te verminderen. Hiermee is het echter alleen mogelijk om noodmaatregelen te nemen die missers corrigeren en de achterstanden de komende jaren minder snel laten oplopen. Structurele maatregelen zullen moeten wachten.
Dit kabinet neemt alleen nog kleinere maatregelen
De ambities die het toen nog missionaire kabinet hierover in zijn Kamerbrief van 28 januari 2025 ontvouwde, gingen dus bij het akkoord over de Voorjaarsnota al noodgedwongen de ijskast in. Dat het kabinet niet lang daarna viel, sluit nagenoeg uit dat het zelf nog de kans krijgt om ze hier weer uit te halen. Dit wordt een taak voor de nieuwe regeringscoalitie die na de verkiezingen van 29 oktober dit jaar zal moeten worden gevormd. Het RSC vindt dat dan naast hernieuwde financiering ook dringend een koerscorrectie noodzakelijk is. De huidige demissionaire ploeg neemt alleen nog een reeks kleinere maatregelen om de problemen rond de WIA zoveel mogelijk te beperken (zie kader).
| Maatregelen die het huidige (demissionaire) kabinet nog wel neemt
· Herstel van fouten bij vaststelling van het dagloon bij de WIA. · Correctie van de omgang met loonloze tijdvakken, wegens uitspraken hierover van de Centrale Raad van Beroep (ECLI:NL:CRVB:2024:1523; ECLI:NL:CRVB:2024:1524 en ECLI:NL:CRVB:2024:1525). · Investeringen in de omschakeling van UWV naar sociaal-medische centra (SMC’s). · Herinvoering van de 60-plusmaatregel voor de periode 1 september 2025 – 31 augustus 2027. · Het structureel maken van het kwijtscheldbeleid WIA-voorschotten. · Het structureel maken van praktisch beoordelen bij de WIA (aanvankelijk ingevoerd als tijdelijke maatregel voor de periode 1 juli 2024 – 30 juni 2027). · Herintroductie van het wetsvoorstel om het medische advies van de bedrijfsarts leidend te maken bij de RIV-toets. · Standaard verlenging van UWV-beslistermijnen van 8 naar 16 weken per 1 januari 2026, om het aantal dwangsommen terug te dringen. · Verdere verkenning van de mogelijkheden om dwangsomprocedures bij de WIA tijdelijk buiten werking te stellen. · Voortzetting van een interdepartementaal beleidsonderzoek (IBO) naar trends binnen de ontwikkeling van de WIA-instroom. · Voortzetting van de inspanningen voor de Arbovisie 2040 en het ZonMw-subsidieprogramma Innovatieve Arbozorg. · Sterkere focus van UWV op duurzame re-integratie bij uitvoering van de Ziektewet. Drie pilots moeten uitwijzen welke begeleiding het meest effectief is. Ook vindt verkenning plaats van een mogelijke rol voor sociaal ontwikkelbedrijven bij preventie van doorstroom naar de WIA, een idee uit de eindrapportage OCTAS (p. 10). |
De wachttijden bij UWV nemen hoe dan ook fors toe
De Kamerbrief maakt duidelijk dat het maatschappelijke belang van een WIA-hervorming intussen allerminst afneemt. Ondanks de maatregelen die het kabinet op korte termijn treft, nemen de achterstanden bij UWV vanaf dit jaar fors toe. Volgens de laatste prognoses zullen in 2027 ongeveer 100.000 mensen langer op hun WIA-beoordeling moeten wachten dan de wet voorschrijft. In 2030 zal dit aantal bovendien alweer zijn verdubbeld. Ook bij andere sociaal-medische beoordelingen zullen de wachttijden naar verwachting sterk oplopen. Het gaat dan bijvoorbeeld om WIA-herbeoordelingen, de Eerstejaars Ziektewetbeoordeling en deskundigenoordelen. Vanwege de kwetsbaarheid van deze doelgroep krijgen beoordelingen van Wajongers de komende periode de hoogste prioriteit. Voor WIA-beoordelingen gold dit al langer.
Meer weten?
